Kovid 19 pandemisi etkisini hafifletmiş gibi görünse de yeni varyantları ve henüz dünya çapında aşılanmada belli bir düzeye ulaşılamaması nedeniyle süreç tam olarak bitmiyor. Hastalıkla savaşmada etkinliği kanıtlanan ancak yan etkileri nedeniyle de bazı insanların tepkisine neden olan aşılarla ilgili bazı belirsizlikler de yok değil.
Uzmanlar Kovid-19 aşısı olmayan kişilerin “varyant fabrikaları haline geleceğine” dair uyarılarda bulunurken sosyal medyada bir iddia yaygınlık kazanıyor. Bu iddiaya göre dünyayı kasıp kavuran Delta varyantına ve diğer varyantlara aşılar neden oluyor.
Varyantların ortaya çıkışı ve kitlesel aşılamanın başlangıcı arasındaki zamansal fark, bu iddiayı desteklemiyor olsa da iddiada bulunanlar seslerini yükseltmeye devam ediyor.
DSÖ ne diyor?
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) varyant izleme hizmeti, “dikkate değer varyantlar” ve “endişe yaratan varyantlar” diye sınıflandırılan tüm mutasyonların ilk kez tespit edildiği bölgeler ve tarihler hakkında ayrıntılı bilgiler veriyor.
Buna göre endişe veren varyantlar arasından Alfa varyantı ilk kez Birleşik Krallık’ta Eylül 2020’de, Beta varyantı Güney Afrika’da Mayıs 2020’de, Gama varyantı Brezilya’da Kasım 2020’de ve Delta varyantı da Hindistan’da Ekim 2020’de tespit edildi.
Kayda değer bulunan Eta varyantı ise ilk olarak birden fazla ülkede Aralık 2020’de, Iota varyantı ABD’de Kasım 2020’de, Kappa varyantı Hindistan’da Ekim 2020’de ve Lambda varyantı Peru’da Aralık 2020’de saptandı.
Varyantların kayda geçme tarihi
Kısacası bu veriler, varyantların tümünün 2020’de kayda geçtiğini gösteriyor. Ancak Forbes’un aktardığına göre kitlesel aşılamalar, bu tarihten sonrasına tekabül ediyor.
Örneğin Delta varyantının ilk kez görüldüğü Hindistan’da aşı kampanyası 2021’de başladı. Hastanede görevli temizlik işçisi Manish Kumar, 21 Ocak’ta bu kampanya kapsamında aşı olan ilk Hintli oldu.
Pfizer/BioNTech ve Moderna’nın geliştirdiği mRNA aşıları, ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nden acil kullanım iznini Aralık 2020’de aldı. Astra-Zeneca ve Oxford işbirliğiyle geliştirilen aşının Birleşik Krallık’ta acil kullanım onayı alması da yine Aralık 2020’ye denk geldi.
Öte yandan Delta varyantı, bu tarihlerden üç ay önce tespit edilmişti.
Diğer yandan uzmanlar, koronavirüsün mutasyon geçirmesinin beklenen bir durum olduğunu da vurguluyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), “virüslerin mutasyon yoluyla sürekli değiştiğini ve herhangi bir virüsün yeni varyantlarının ortaya çıkmasının hep beklendiğini” not etmenin önemli olduğunu aktarıyor.
