11. Ramses’in de Gözdesiydi

900'lü yıllarda Çin'de kemerlerde, kıyafet kollarında, taçlarda, şarap kadehlerinde sıklıkla kullanılan mor altın Eski Mısır'da da bolca karşımıza çıkıyor. 


Her dönemin en güçlü ve sağlam yatırım aracı olarak dikkat çeken altın ziynet eşyası olarak da kadınların gözdesi olmayı sürdürüyor. Tektaşı, burması, telkarisi derken binlerce modelle kadınların rüyalarını süsleyen bu değerli  materyal farklı ayar ve tonlarda  tüketiciye sunuluyor. Tercihinize göre beyazı, açık ve koyu sarısı olan altınınız siz aldıktan sonra morarabilir. Peki bu ne anlama gelir? Mor altın nedir?

900’lü yıllarda Çin’de kemerlerde, kıyafet kollarında, taçlarda, şarap kadehlerinde sıklıkla kullanılan mor altın Eski Mısır’da da bolca karşımıza çıkıyor.  Mor altının ne olduğuyla ilgili en gerçekçi ipucu da Eski Mısır’da mevcut. Tutankhamun’un mezarında bulunan çok çeşitli objeler arasında üzeri gül kurusu-mor bir tabaka kaplı altın takılar vardı; mesela genç krallardan birinin terlikleri üzerinde bu maddeden yapılma rozetlerle saf sarı altın çubuklar değişimli olarak kullanılmıştı. Bahse konu metal yine 19. Hanedan mensubu Kraliçe  Tewosret’in tacında ve 20. Hanedan üyesi 11. Ramses’in küpelerinde de bulunmuştu. Bu durum zikredilen maddenin içinde bir miktar demir bulunan altın olduğunu kanıtlamaktadır ve bu altın ısıtıldığında rengi mora dönmektedir. Yani mor altın, içinde demir bulunan altındır. Rengi de ısıtılınca ortaya çıkmaktadır. Peki bu doğan bir alaşım mıydı yoksa sonradan mı üretilmişti?

İskenderiye ve Bizans papirüslerinden öğrendiğimiz kadarıyla zaman geçtikçe metallere bu veya başka renklerde hafif tonlar verme sanatı Helenistik simyacılara mahsus değerli bir sır olacaktı. Mısır’da, Çin’de ve muhtemelen başka yerlerde birbirinden bağımsız olarak keşfedildiği için Balür, Çin ve Kore’nin mor altını ile Şark ve Garp simyacılığı arasında ilginç fakat tesadüfi bir paralellik mi vardı yoksa bu söz konusu sanatın Asya’da yayılmasıyla ortaya çıkan bir durum muydu şimdilik bilemiyoruz. Ama ister taklit ister orjinal olsun Çin’in mor altınının simyacıların bir ürünü olması muhtemel.

Günümüzde de altın rengi ayarlarına göre ve içindeki maddelere göre değişiklik gösterebilmektedir. Ancak altınınız tercihiniz dışında morarırsa bu içinde demir olduğu anlamına gelir. Altınınız morarırsa satın aldığınız kuyumcuya gitmenizde fayda var. Ancak henüz örnekleri üretilmemiş olsa da bilinçli bir tercih olarak alınabilecek en güzel hediyelerden biridir mor altın. Sadece mor altın da değil birbirinden değerli egzotik hediyelerle sevdiğiniz kişiyi mutlu edebilirsiniz. Ateş gözü, yabani ipek, piton ödü, tavus kuşu tüyü bunlardan bazıları. Edward Hetzel Schafer tarafından yazılan Serkan Acar tarafından Türkçe’ye çevrilip Selenge Yayınları’ndan çıkan “Semerkand’ın Altın Şeftalileri – Göktürkler ve Uygurlar Döneminde Uluslararası Ticaret” isimli kitap Orta Çağ’daki ticareti gözler önüne sererken egzotik hediyeler konusunda da pek çok ipucu barındırıyor.