İnsanlar gençken dinledikleri müzik konusunda son derece nostaljik olma eğilimindedir. 1970’lerde bir genç olsaydın, Queen, Stevie Wonder veya ABBA’yı sevme ihtimalin var. Ve 1990’larda genç olsaydınız, Wannabe by the Spice Girls muhtemelen sizi hala dans pistine çıkarır.
Peki bu neden? Geçmişten gelen müziğin gerçekten daha iyi olduğunu mu düşünüyoruz yoksa o zamana ait anılarımızla bir ilgisi var mı?
Müzik ve Bilim’de yayınlanan son çalışma ilginç bir cevap buldu.
Müzik, hafıza ve duygu ile yakından bağlantılıdır. Ünlü konukların hayatlarının müziklerini paylaştığı uzun süredir devam eden BBC radyo programı Desert Island Discs‘in popülaritesinin bir nedeni var.
Müzik, özellikle sosyal temalara sahip olumlu duygusal anılarla ilişkilendirilmiş gibi görünüyor ve bu da onu pandemi sırasında yaşam memnuniyetini artırmaya yardımcı olmak için uygun hale getiriyor .
Genel psikolojik araştırmalar, belirli dönemlerdeki otobiyografik hatıraların (yaşam deneyimleri) diğerlerinden daha iyi hatırlandığını göstermiştir. Özellikle dikkate değer bir fenomen, “ anımsama çarpması ”dır : insanların 10 ila 30 yaşları arasındaki anıları orantısız bir şekilde hatırlama eğiliminde olmaları bundandır.
Bu fenomen için birkaç teorik açıklama sunuldu; bu yaşam süresi, beyinde daha derinlemesine kodlanabilen ve daha kolay geri getirilebilen birçok yeni ve kendi kendini tanımlayan deneyimi içeriyor. Biyolojik ve hormonal değişiklikler de bu dönemde hatıralarımızın etkinliğini artırabilir.
İnsanlardan en sevdikleri plağı seçmeleri istendiğinde, büyük olasılıkla anıların yükselme döneminden geldiği ve yaşlı yetişkinlerin gençliklerinin müzikleri hakkında güncel pop şarkılarından daha fazla şey bildikleri gösterildi. Ancak bu, bu dönemdeki müziğin otobiyografik anılarla bağlantılı olma olasılığının daha yüksek olduğu anlamına mı geliyor?
Sonuçlar
Çalışmalarda 18 ila 82 yaşları arasındaki 470 yetişkinden oluşan bir grupta “müzikal anımsama çarpması” nın varlığını araştırdılar. Amaç, bir şarkının popüler olduğu bir kişinin yaşının birbiriyle ilişkili ancak farklı üç kavramı nasıl etkilediğini araştırmaktı: şarkının otobiyografik anılarla ilişkilendirilme derecesi, şarkının ne kadar tanıdık olduğu ve şarkıyı ne kadar sevdikleri.
Çalışmaya katılanlara 65 yıllık bir dönem (1950-2015) boyunca listelerde yer alan 111 pop şarkısının başlıkları ve sanatçıları gösterildi ve üç ilgi kavramının derecelendirmelerini sağladı.
Bir bütün olarak katılımcı örneklendirmede, kişinin ergenlik döneminde listelerde bulunan müziğin sadece daha tanıdık olarak değil, aynı zamanda daha otobiyografik anılarla ilişkilendirildiği keşfedildi. Müzikle ilgili bu anımsama dalgası 14 yaş civarında zirveye ulaştı: Katılımcılar bu yaştayken popüler olan şarkılar genel olarak en çok anıyı uyandırdı.
Buna ek olarak, daha yaşlı yetişkinler (yaklaşık 40+) da ergenlik dönemindeki şarkıları diğer şarkılardan daha çok sevdiler. Bununla birlikte, genç yetişkinler (18-40 yaş) aynı eğilimi göstermediler ve bazı durumlarda, ergenlik dönemindeki müziği, onlar doğmadan önce piyasaya sürülen müzikten daha düşük beğenme puanları verdi.
70’ler müziğini her yaş seviyor
Bu, müziğe kişisel olarak değer vermesek bile, ergenliğimizin şarkılarının geçmişimizdeki hatıralarla yakından karışabileceğini gösteriyor. Bunun nedeni, bu dönemden itibaren çeşitli unutulmaz ortamlara (okul dansları, arkadaşlarla buluşmalar, mezuniyetler vb.) Eşlik etmiş olması olabilir. Ancak bazı şarkılar, listelerde yer aldıklarında katılımcının yaşına bakılmaksızın tercih edildi. Örneğin, 1970’lerin sonundan 1980’lerin başına kadar insanların şarkıları ne kadar sevdiklerinde, o dönemde henüz doğmamış katılımcılarda bile genel bir artış gördük.
Bu, belirli dönemlerdeki pop müziğin nesiller arası olarak değerlendirildiğini gösteriyor. Bu dönemden kullandığımız şarkıların örnekleri arasında Hotel California, Gloria Gaynor’dan I Will Survive ve Michael Jackson’ın Billie Jean’i sayılabilir.
Öyleyse öyle görünüyor ki, gençliğimizin müziğine öncelikli olarak pek ilgi duymuyoruz çünkü bunun diğer dönemlerdeki müzikten daha iyi olduğunu düşünüyoruz, ancak kişisel anılarımızla yakından bağlantılı olduğu için. Bununla birlikte, bazı şarkılar kuşak sınırlarını aşabilir.
Belirli bir tüketici demografisinden nostaljik bir tepki elde etmek isteyen reklamverenler not almalıdır. Hastaları geçmişlerinden kendi kendilerini tanımlayan anılarla yeniden ilişkilendirmeyi amaçlayan klinisyenler de öyle.
