“Eflatun çok hayalperest bir filozofmuş, yazdığı “Devlet” kitabı da o kadar uçuk-kaçık bilgilerle doluymuş ki anlatamam. Bu kitabı okuyanlar, -Adama bak, ne büyük hayalperest- demişler ve sonra da kendisine Eflatun adını vermişler”….
Lise öğretmenimizin bize anlattığı şey, tam bir hikayeydi. Eğer dersinize konu ile ilgili bilgisi olmayan bir öğretmen, sırf ek ders parası almak için gelirse, size böyle bir şey anlatması gayet doğaldır. Parmağımı kaldırıp ve söz istediğimde, tüm sınıf, yine uçuk-kaçık şeyler söyleyeceğimi düşündüğü için kıkırdamaya, gülmeye başladılar.
“Kendisine Eflatun denmesinin, sizin anlattığınız hikaye ile ilgisi yok Öğretmenim. Arapça’da P harfi yoktur. Dolayısıyla P’yi, F gibi bir ses ile söylemişlerdir. Platon, Arapça konuşma dilinde Flaton’a dönüşmüş. Bir Türkler, nasıl Muhammed ismini, Mehmet olarak konuşma diline çevirdiysek, Araplar’da kendi alfabelerinde olmayan -P- harfinden dolayı Platon’u Eflatun’a çevirdiler” dediğimde, herkes gülmüştü ama konuşmaya devam ettim;
“Asıl ismi Platon bile değildir. Gerçek ismi, Aristokles’tir. Orpheus inancına göre inisiye* olduktan sonra, Platon ismini almıştır. Platon, Atina lehçesinde, geniş göğüslü, tüm eleştirileri karşılayan, göğüs geren anlamına gelmektedir . Arapça’da ise Sadr ifadesi karşılar bu tanımı yani geniş göğüslü, tüm eleştirileri karşılayan, göğüs geren anlamına gelmektedir. Aslında bu sıfatı yani Sadr sıfatını, Peygamber’imiz Hz. Muhammed de almıştı çünkü o da dini yayarken bir çok sıkıntıya göğüs germiş, anlayış göstermişti. Kısaca Aristokles, Platon ismini, öyle anlatıldığı gibi, fiziksel gücü ve geniş omuzları nedeniyle almadı, inisiye töreninden sonra, tekrar doğduğunu göstermek için bu ismi aldı ve kendisine yapılacak eleştirilere göğüs germek, o eleştirileri karşılama becerisine sahip olduğu için bu ismi seçti” dediğimde ise, tahminen hiç kimse ne dediğimi anlamamıştı. Ama arka sıradaki sarı saçlı, yeşil gözlü kız olan Yeşim’in o bakışlarını yakalamak, çok hoşuma gitmişti.
Ne mi oldu sonra, hiç bir şey, asıl branşı Biyoloji olan öğretmenimiz, kendince bize -Felsefe ve Mantık- dersi vermeye devam etti, yanlış ve geçerliliği olmayan bilgileri aktararak. Kısaca Platon’a, bizim coğrafyamızda Eflatun denmesinin sebebi, P harfinin Arapça’da olmaması ve telaffuzunun nedenidir.
*İnisiyasyon (Süluk) kimi ansiklopedilerde bireyin spiritüel gelişimi için, ‘spiritüel tesir’i alıp aktarabilen bir üstadın sert ve sürekli kontrolü altında, bir düzen ve disiplin içinde, sınavlara dayalı tarzda, metotlu olarak eğitimi şeklinde tanımlanmaktadır.
