Sesli kelime kayıtları ilk olarak 1878’de Thomas Edison tarafından fonografın icadı ile mümkün oldu. Edison’un öngördüğü orijinal uygulamalardan biriydi ve kaydedilen ilk ilk kelimeler Edison’un “Mary Had a Little Lamb” adlı resitaliydi. Şarkı çok sevdiği kuzusunu bir gün okula yanında getiren Mary adlı genç bir kızın keyifli ve gerçek hikâyesini anlatıyordu.
1800’lerin sonlarında ve 1900’lerin başlarında birçok kısa, sözlü kelime kaydı silindir üzerinde satıldı, ancak yuvarlak silindirler, kitapları kullanışsız hale getiren yaklaşık 4 dakika ile sınırlıydı; düz tabakalar süreyi 12 dakikaya çıkardı. İlk dinleyicilerden biri, bu kadar sınırlı depolama kapasitesine sahip disklere kaydedilmiş konuşma kitaplarını taşımak için bir el arabasına ihtiyaç duyacağından şikâyet etmişti. 1930’larda, yivli kayıtlar 20 dakikaya çıkarıldı ve bu da daha uzun anlatımları mümkün kıldı.
1931’de Amerikan Körler Vakfı (AFB) ve Yetişkin Körler İçin Kongre Kitapları Kütüphanesi, Birinci Dünya Savaşı sırasında yaralanan gazilere okuma materyali sağlamayı amaçlayan “Konuşan Kitaplar Programı’nı kurdu. 1948’de New York Halk Kütüphanesi Kadın Yardımcıları’nın bir üyesi olan Anne T. Macdonald savaşta görme yetilerini kaybetmiş askerler için harekete geçti “Eğitim bir haktır, ayrıcalık değil”; sloganıyla New York Halk Kütüphanesi'nin tavan arasını bir stüdyoya dönüştürdüler. Her yüzünde yaklaşık 12 dakika malzeme çalan son teknoloji ürünü altı inçlik vinil SoundScriber fonograf disklerini kullanarak ders kitapları kaydetti. 1952;de Macdonald, Amerika Birleşik Devletleri’nde yedi
ek şehirde kayıt stüdyoları kurdu.
Caedmon Records, sesli kitap işinde bir öncüydü, sözlü çalışma kayıtlarını halka satmaya adanmış ilk şirketti ve sesli kitap endüstrisinin tohumu; olarak adlandırıldı. İlk sürümleri, yazar tarafından okunduğu şekliyle Dylan Thomas’ın şiirlerinden oluşan bir derlemeydi. Sonra şirketler birbirini izledi. 1950’ler ve 60’lardan başlayarak okullar ve kütüphaneler sesli kitapta yoğunlaştı.
KASETE GİREN KİTAPLAR
1962’de kaset icat edilince sesli kitaplar artık kasetlere kaydedilmeye başlandı. 1970’lerde, bir dizi teknolojik yenilik kasetin daha geniş bir alanda kullanılmasına izin verdi. Bu yenilikler, Walkman gibi küçük ve ucuz taşınabilir oynatıcıların tanıtımını içeriyordu. 1975’te bazı yeni şirketler, profesyonel oyuncularla kısaltılmış en çok satanlar üreten Voice Over Books gibi
daha geniş bir kitle için sesli kitap yapma fırsatını değerlendirdi. 1978’de, uzun mesafeler kat ederken satış kasetlerini dinleyen gezgin bir satıcı olan Henry Trentman, profesyonel oyuncular tarafından okunan klasik edebiyatın kaliteli ve kısaltılmamış kayıtlarını oluşturma fikrini ortaya attı. Maryland merkezli Recorded Books adlı şirketi, daha kaliteli stüdyo
kayıtları ve oyuncularla Books on Tape modelini izledi.
1984 yılında, Brilliance Audio aynı kasete iki kat daha fazla kayıt yapmak için bir teknik icat etti ve böylece uygun fiyatlı kısaltılmamış sürümler dinleyicilere ulaşmaya başladı. Bu,pazarda yeni fırsatlar demekti ve birbiri ardına kitap seslendirme şirketleri açıldı. 1987’nin sonunda, sesli kitap pazarının 200 milyon dolarlık bir hacmi olduğu tahmin ediliyordu ve kaset üzerindeki sesli kitaplar, bölgesel ve bağımsız kitapçıların % 75’inde satılıyordu. Ağustos 1988’de kırk sesli kitap yayıncısı vardı ki bu sayı 1984’tekinin dört katıydı.
DEĞİŞEN DÜNYANIN DEĞİŞEN TEKNOLOJİSİ
1990’ların ortalarında, ses yayıncılığı işi perakende değeri olarak yılda 1,5 milyar dolara çıktı. İnternetin 1990’larda tüketicilere yayılmasıyla, geniş bant teknolojileriyle daha hızlı indirme hızları, yeni sıkıştırılmış ses formatları ve taşınabilir medya oynatıcılarla birlikte, 1990’ların sonlarında ve 2000’lerin sonunda sesli kitapların popülerliği önemli ölçüde arttı. 1997 yılında Audible , “The Audible Player”; adlı dünyanın ilk kitlesel dijital medya oynatıcısına öncülük etti. Dijital sesli kitaplar, dinleyicilere posta yoluyla taşıma gerektiren kasetler ve CD-ROM’lar gibi fiziksel medyadan özgürlük sağladıkları için, bunun yerine sınırsız boyutlu çevrimiçi kitaplıklardan anında indirme erişimine ve nispeten küçük ve hafif cihazları
kullanarak taşınabilirliğe izin verdikleri için önemli bir kilometre taşı oldu.
Audible.com, dijital sesli kitapların satın alınabileceği bir web sitesini 1998’de kuran ilk şirket oldu. Kasetlerin toplam pazar satışlarının % 50’sinden fazlasını temsil ettiği son yıl 2002 idi. Kasetler, 2003-2004 yılları arasında CD’lerle değiştirildi. CD’;ler 2008’de satışların % 78’ine ulaştı, daha sonra dijital indirmelerin lehine düşüş başladı. 2012 araştırması, CD’lerin tüm satışların ;neredeyse yarısını oluşturduğunu, yani artık baskın ortam olmadığını ortaya çıkardı. 2015 yılında dijital formatta sesli kitap satışlarının 2014’e göre % 34 arttığı tahmin ediliyor.
Sesli hikâye anlatımının yeniden canlanması, yaygın olarak bağlantılı araç platformları olarak da bilinen otomobillerdeki akıllı telefonlar, tabletler ve multimedya eğlence sistemleri gibi mobil teknolojilerdeki ilerlemelere bağlanıyor. Sesli drama kayıtları artık internet üzerinden podcast olarak da yayınlanıyor.
2014 yılında Deyan Audio’dan Bob ve Debra Deyan, sesli kitap üretiminin sanatını ve teknolojisini öğretmek için dünyanın ilk kampüsü ve okulu olan Deyan Ses Sanatı ve Teknolojisi Enstitüsü’nü açtı.
2018 yılında, Amerika Birleşik Devletleri’nde yıldan yıla yüzde 20’lik bir satış artışı ile yaklaşık 50.000 sesli kitap kaydedildi. 2019’daki ABD sesli kitap satışları, bir önceki yıla göre % 16 artışla 1,2 milyar dolar oldu. Satış artışına ek olarak, Edison Research’ün 18 yaş ve üzeri Amerikalı sesli kitap dinleyicileriyle yaptığı ulusal anket, yılda dinlenen ortalama sesli kitap sayısının 2019’da 6,8 iken 2020’de 8,1’e yükseldiğini ortaya çıkardı.
SESLİ KİTAPLARIN FAYDALARI
Yakın tarihli bir anket, sesli kitap kullanıcılarının ezici çoğunluğunun arabada dinlediğini ve sesli kitap alıcılarının üçte ikisinden fazlasının sesli kitapları rahatlatıcı ve çoklu görev için iyi bir yol olarak tanımladığını buldu. Sesli kitapların diğer biçimlere göre seçilmesinin bir başka nedeni de, ses performansının bazı kitapları daha ilginç hale getirmesidir.
İnsanlar gerçek bir kitabı takip ederken bir sesli kitabı (genellikle kısaltılmamış) dinleyebilir.
Bu, sadece kitabı okurlarsa doğru öğrenemeyebilecekleri kelimeleri öğrenmelerine yardımcı olur. Bu aynı zamanda yeni bir dil öğrenmenin çok etkili bir yoludur. Sesli kitaplar, aileler veya işe gidip gelenler için popüler bir seyahat eğlencesi biçimidir.
20 yıldır Türk okuyucuları internet üzerinden kitapla buluşturan ve her zaman internet kitapçılığının öncülüğünü
sürdüren Kitapyurdu.com kısa bir süre önce ana sayfasında sesli kitap uygulamasına başladığını duyurdu. Yüzlerce sesli kitabın olduğu uygulamayı telefonuna indiren dinleyiciler, dünyanın belki de en ucuz sesli kitaplarına bu sayede ulaşabiliyorlar. Aylık 9,99 ve yıllık 49,99TL gibi cüzi bir meblağla abone olunabilen sistemde ilk kullanıcı memnuniyeti
açısından 30 günlük bir ücretsiz deneme süresi sunuluyor. Ayrıca görme engelliler için tamamen ücretsiz olan sesli kitap uygulaması, bilgiye erişimi bir ayrıcalık olmaktan çıkarmasıyla da dikkat çekiyor.
