Zamansızlık hepimizin ortak sorunu. Günlük hayatımızda o kadar yoğun bir koşturmaca içerisindeyiz ki bazen okumaya fırsat bulamayabiliyoruz. Böyle durumlarda, zaman darsa kısa öykü kitabı derlemelerine bakmaktan daha iyi bir çözüm olamaz. Daha az sayıda kelime içeriyor diye öykülerin romanlardan daha az kıymetli olduğunu düşünemeyiz.
Kısa hikayeler yazarların kendi seslerini bulup keşfetme mekanizmaları olarak işlev görebilir. Diğerleri içinse kısa hikayedeki temalar yeni fikirler doğurup, muhteşem romanlara dönüşebilir.
Kimi yazarlar kısa hikaye yazımında daha üretken olabilirken, kimileri ise roman yazmaya vakit ayıramayıp kısa öyküleri daha az bağlayıcı bulabilir.
Biz de burada sağlam bir hikayeyi daha az sayfada okumak isteyenler için en güzel 20 kısa hikaye kitabını bir araya getirdik.
Caz Çağı Öyküleri, F Scott Fitzgerald
Bu kariyer yükselten hikaye derlemesi Sevecendir Gece’nin yazarının “Ritz Büyüklüğünde Bir Elmas”ın da aralarında olduğu en meşhur öykülerini bir araya getiriyor. Masalsı zenginliğin tehlikeleri üzerine bu tekinsiz fantezi öyküsü daha sonraları, yazarın en çok bilinen romanı Muhteşem Gatsby’i yazarken derinlemesine keşfettiği bir başlık.
Öptüm Seni, Roald Dahl
Roald Dahl daha çok Charlie’nin Çikolata Fabrikası gibi çocuk kitaplarıyla biliniyorsa da bu ürpertici, gergin ve karanlık öyküler yetişkinler için hazine gibidir. Sevgilisinin kendisine hediye ettiği vizon kürkünü rehin bırakan evli bir kadının sonunda dudak uçuklatan hikayesini anlatan “Mrs Bixby and the Colonel’s Coat” dikkati çeken öykülerden biri. Alfred Hitchcock öyküyü ekrana uyarlamıştı.
Bahçe Partisi ve Diğer Öyküler, Katherine Mansfield
Ani aydınlanmalar yaşama eğilimi gösteren psikolojik derinlikli karakterlerin öncü modernist yazarının en çok saygı gören kısa öykü derlemesi. Katherine Mansfield’ın kısa yaşamının (34 yaşında tüberkülozdan ölmüştü) sonlarına doğru yazılan bu öyküler arasında en bilindik eserlerinden kitaba adını veren Bahçe Partisi öyküsü de yer alır. Hikaye, varlıklı Sheridan ailesinin hazırlandığı pikniği anlatır, bu dünyevi etkinlik boyunca yazar yaşam ve ölüm meseleleriyle olduğu kadar İngiliz sınıf sistemiyle de uğraşmaktadır.
Acid House, Irvine Welsh
Trainspotting’in yazarının renkli karakterler ve mizahla dolup taşan bu ilk kısa öykü derlemesini elinizden bırakamayacaksınız. Yazar, derlemeye adını veren, fanatik bir futbol taraftarına ve hastaneye gitmeye çalışan hamile bir feministe yıldırım çarpmasını anlatan öykünün de aralarında olduğu dikkat çeken öykülerinde sürrealizm ve fanteziyle oynuyor. “Eurotrash”te, Amsterdam’da tipik umutsuz, Trainspotting tarzı takılmaya çıkan bir İskoç uyuşturucu bağımlısı yer alır.
İlk Aşk, Son Törenler, Ian McEwan
Yazar, yayımlanan ilk çalışmasının kendisine deneme ve kendi sesini keşfetme imkanı tanıdığını itiraf etmişti. Bu derlemede yer alan aksi ve karanlık hikayeler, ergenlik temasıyla birbirine bağlıdır ve aralarında, bir adamın daha sonra boğarak öldüreceği bir kızla menfur buluşmasını anlatan “Kelebekler” de yer alır. Adam cinayeti kendisi tarif ederken, cinayet esnasında da korku uyandıracak derecede duygusuzdur.
Halk Kütüphanesi, Ali Smith
Sonbahar’ın ve İkisi Birden’in Man Booker adayı yazarı bu en yeni, mutlaka okunması gereken bu kısa öykü derlemesinde İngiltere’deki halk kütüphanelerini topluca kapanma tehdidine karşı savunuyor. Derlemede yer alan 12 öykünün tüm karakterleri birer kitap tutkunu. Derlemede en çok öne çıkan öyküler arasında, Katherine Mansfield’ın bir ilişkideki öteki kadın olduğu ve anlatıcının yazarın hayatına ve eserlerine ulaştıkça partnerinin hayatından uzaklaştığını hissetmeye başladığı “Eski Eş” yer alıyor.
Dokuz Öykü, JD Salinger
Gönülçelen’in Amerikalı yazarı, II. Dünya Savaşı’nda askerlik deneyiminden derinden etkilenmiş, bu da yazılarına yansımıştır. Dokuz Öykü arasında yazarın en çok bilinen kısa öykülerinden ikisi de yer alır – askeri hastaneden henüz taburcu olan kıdemli muharibi anlatan “Muz Balığı İçin Mükemmel Bir Gün” ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu’ndan (TSSB) mustarip eski II. Dünya Savaşı askerlerine bir saygı “Esmé için – Sevgi ve Yoksunlukla.”
Jüpiter’in Ayları, Alice Munro
Çağdaş kısa öykü türünün ustası 2013’de, 82 yaşında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Munro kısa öyküler yazmaya evde üç küçük çocuğuna bakarken ve roman yazacak zaman bulamadığında başladı. 2004’te yayımlanan derleme, duygusal yaşamları yıkılan evlilikler ve ihanete uğrayan aşklarla yolunu kaybeden 12 kadını anlatır.
Kanlı Oda ve Diğer Hikayeler, Angela Carter
Angela Carter niyetinin “’yetişkinler için’ korkunç peri masalları” yazmak değil, “geleneksel öykülerdeki örtük anlatıları açığa çıkarıp, bunları yeni hikayelerin başlangıcı olarak kullanmak” olduğunu apaçık belirtir. Bu karanlık ve şehvetli yeni öyküler arasında, derlemede daha çok kısa roman izlenimi uyandıran ve derlemeye adını veren ünlü öykü de yer alır. Bu, kalenin odalarından birinde kocasının eski karılarının cesetlerini bulan genç, güzel kadının dehşet verici hikayesidir.
Dublinliler, James Joyce
Yazarın büyük ölçüde ölüme odaklanan bu tek kısa öykü derlemesi, neredeyse hiç baskıya girmedi. Hatta bir yayımcı, derlemeyi yayımlamak konusunda fikrini değiştirdiğinde elindeki el yazması taslağı yaktı. Derlemede dikkat çeken öyküler arasında, hürmetkar bir kız evlat olup evinde oturmakla, sevgilisiyle birlikte Dublin’den kaçmak arasında karar vermeye çalışan genç kızın hikayesi “Eveline” yer alır. “Ölüler” ise yazarın en iyi kısa çalışması ve modern kurmacanın başyapıtı kabul edilir.
Aşk Konuştuğumuzda Ne Konuşuruz, Raymond Carver
Carver’in bu yenilikçi kısa öykü derlemesi, orta Amerika’nın boş gezen insanlarının hayatının okuyucuyu sersemleten ve veciz bir portresini çizer. Yazar, yalın diyaloglarıyla dostluk ve kap kırıklığı temalarının derinliklerine dalar. Öykülerin redakte edilmemiş versiyonu “Yeni Başlayanlar” adıyla yazarın ölümünün ardından, eşinin izniyle yayımlandı.
The Collected Stories, Jean Rhys
1945’de Jean Rhys öyküleri için “fazla acı… hem zaten kısa öyküleri kim sever ki?” demişti. Geniş, Geniş Bir Deniz romanı 1966’da yazarı şöhrete kavuşturduğunda 20 yıldır yayımlanmayı bekliyordu. Öyküleri Karayipler, Londra ve Paris arasında gidip gelen (hepsi kendi yaşadığı yerler) otobiyografik materyal üzerinde yükselirken karakterleri çoğunlukla kayıtsız bir toplumun çeperinde yaşamaya çalışan, alkolizmle, lanetli ilişkilerle ve yoksullukla boğuşan kadınlardan oluşur.
Bütün Hikayeler ve Şiirler, Edgar Allan Poe
En çok “Kuzgun” şiiriyle tanınan Edgar Allan Poe’nun gotik korku öykülerinin hayranları, aralarında kız kardeşini aile mezarlığına diri diri gömen ağabeyin hikayesi “Usher Evi’nin Çöküşü” ve anlatıcının bir cinayeti anlatırken bir yandan da okuru aklının başında olduğuna ikna etmeye çalıştığı, Poe’nun en bilindik kısa öyküsü “Geveze Yürek”in de bulunduğu makber öykülere bayılacaktır.
Dönüşüm ve Diğer Öyküler, Franz Kafka
Kısa öykünün ustası Franz Kafka romanlarının hiçbirini bitirmemişti. Kafka henüz hayattayken yayımlanan bu derleme yazarın çalışmaları arasından yayınlanmasını istediği az sayıdaki örneği bir araya getirir. Derlemedeki öyküler arasında, bir adamın yabancılaşmasını böceğe dönüşmesiyle anlatan yazarın en meşhur öyküsü “Dönüşüm” ve Kafka’nın en mükemmel edebi yaratımı olarak gördüğü “Dava” yer alır. Vasiyetini yerine getirecek olan kişiye ölümünden sonra yayınlanmamış tüm yazılarını yakması talimatını verir – ancak bu isteği yerine getirilmez. Bu öyküler ise Kafka’nın bitmemiş The Burrow’u içerisinde bulunabilir.
Bütün Kısa Öyküler, Ernest Hemingway
Çanlar Kimin İçin Çalıyor ve Yaşlı Adam ve Deniz’in yazarının ölümünden sonra yayımlanan bu derleme, klasikleşmiş İlk Kırk Dokuz Öykü ve birkaç diğer öyküsünde olduğu gibi yazarın oğullarının önsözüyle başlar. En başarılı öykülerinden biri olarak görülen “Klimanjaro’nun Karları” Afrika’da safaride yaşam deneyimlerinin muhasebesini yaparken kangrenden ölen yazar Harry’yi anlatır. Öykü 1952’de Gregory Peck ve Susan Hayward’ın oyunculuğuyla filme alındığında hikayeye Ava Gardner için özel olarak yazılan ek bir bölüm eklenmişti.
Mutlu Prens ve Tüm Öyküler, Oscar Wilde
En çok romanları ve tiyatro oyunlarıyla bilinse de Oscar Wilde’nin çocuk öyküleri her yaş grubu için bir peri masalı niteliğindedir. “Her babanın görevinin çocukları için masallar yazmak” olduğuna inanan Wilde, iki oğluna “Bencil Dev”i okumaktan keyif alırdı. Derlemeye adını veren (sizi ağlatmadan bırakmayan) öyküde yoksullara yardım etmek için bir kırlangıçtan kendisini soyup üzerindeki tüm mücevher ve altın bezemeleri almasını isteyen bir heykelin hikayesi anlatılır.
Ağızdaki Kuşlar, Samanta Schweblin
Arjantinli yazarın Fever Dream romanı 2017’de Man Booker Uluslararası Ödülü’ne aday gösterildi. Schweblin’in ürkütücü derecede sinir bozucu, kabus benzeri kısa öykülerinden oluşan çıkış kitabının İngilizce çevirisinde, kocası tarafından yol kenarında bir benzin istasyonuna atılan nikah masasında terkedilmiş bir gelini anlatan (reddedilmiş bir sürü başka kadınla beraber) Headlights hikayesi de yer alır. Derlemeye adını veren öyküde, genç bir kadın ergenlik dönüşümünde ailesini tiksindirmek için canlı kuşlar yemektedir.
Seçme Öyküler, Anton Çehov
En büyük kısa öykü yazarı olarak görülen Çehov bu derlemede en sevilen 30 öyküsünü sıralıyor. Richard Pevear ve Savaş ve Barış’ın, Doktor Jivago’nun ve Anna Karenina’nın çevirmeni Larissa Volohonsky’nin tercüme ettiği derleme, zani bir ilişkinin aşka dönüşmesini anlatan “Küçük Köpekli Kadın” öyküsünü de içerir.
Boynunun Etrafındaki Şey, Chimamanda Ngozi Adichie
Sarı Güneşin Yarısı’nın Orange Prize ödüllü yazarının bu 12 melankolik kısa öyküsü çoğunlukla Nijeryalı kadınların yaşamları ve tecrübelerine odaklanır. Kocasının metresini Lagos’taki evlerine yerleştirdiğini öğrendiğinde Philadelphia’daki yeni yaşamı altüst olan genç bir annenin hikayesini anlatan Imitation ve Amerika’ya yerleşen Nijeryalı genç bir kızın yalnızlığının derlemeye adını veren hikayesi kitapta dikkat çeken öyküler arasında yer alır.
Dancing Girls and Other Stories, Margaret Atwood
10 Eylül’de çıkacak Damızlık Kızın Öyküsü’nün devamı olan Vasiyetler’in yazarı, zaman zaman şiddet içeren bu kısa öykü derlemesinde sıradan insan yaşamlarındaki karmaşık insan ilişkilerini ortaya koyuyor. Dikkat çeken öyküler arasında, günlük yaşamında eksikliğini duyduğu ilgiyi bulduğunda takipçisinin sağlıksız takıntısını neredeyse sahiplenmeye başlayan üniversite öğrencisinin hikayesini anlatan “The Man from Mars” yer alıyor.
Kaynak: https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books
